Modernleşen dünyanın en büyük kolaylıklarından birini de elektronik ortamlardan yaptığımız alışverişlerde buluruz. 2020’de Covid-19 alışveriş alışkanlıklarımızı oldukça değiştirdi. Bu sene Kara Cuma, Bekarlar Günü gibi alışverişin özel günlerini içeren Kasım ayı ve yaklaşan Yılbaşı ile daha fazla kullanıcı e-ticaret ortamıyla tanıştı ve tanışıyor. Günümüzde hemen hemen her ihtiyacımızı artık bu şekilde karşılar hale geldik. E- ticaret tüm dünya üzerinde yaygınlaşan ve geleneksel alışveriş yöntemlerini yerle bir eden bir alışveriş sistemi olarak karşımıza çıkıyor.
2020 İlk 6 Ay E-ticaret İstatistiki Verileri
Ticaret Bakanlığı’nın e-ticaret istatistiki verilerine göre , 2020’nin ilk 6 ayında pandemi döneminde yaşanan eve kapanmalarla birlikte, E-ticaret hacminin %64 arttığını gözlemliyoruz. Covid-19’un etkileriyle özellikle gıda ve süpermarket alanında ticaret hacminin %420’lik bir artışla 246 milyon TL’den, 1,3 milyar TL’ye ulaştığını biliyoruz. Tahmin edildiği üzere çok daha fazla kişi, kişisel ihtiyaçlarını karşılamak için e-ticaret firmaları ile tanışmış oldu ve bu sayı önümüzdeki dönemde artacaktır.
Bu noktada giderek büyüyen ve alt yapı hizmetlerinin de iyileştirilmesi ile daha çok büyüme payı öngörülen e-ticaret için güvenlik, son derece önemli bir hale gelmiştir.
Gıda alışverişlerinden mobilyaya, beyaz eşyadan yapı malzemelerine, dekoratif ürünlerden kişisel bakım ürünlerine kadar birçok ihtiyacımızı karşılamak için evimizden dışarıya bile atmadığımız bu dünyada bu alışverişler için verdiğimiz kişisel bilgileri düşündünüz mü?
Bireylerin kişisel bilgilerinin yabancı kişilerin eline geçmesi ise her zaman güvenli olmayan bir ortam oluşturabilir. Bu e-ticaret sayfalarında kullanımına izin verdiğimiz kişisel bilgilerin farkında olmamız oldukça önemlidir.
E-Ticaret Verileri ve Kişisel Verilerin İşlenmesi
E-ticaret anlamında müthiş bir kolaylık sağlayan uygulamaların alışverişlerinizin kapınıza kadar gelmesini sağlamak adına edindiği bilgileri dikkate almak durumundayız.
E-ticaret şirketleri, üyelik sistemiyle bazı kişisel verilerimizi alırlar. Bu kapsamda kullanıcılardan ad, soyad, adres, telefon, TC kimlik numarası, ödeme bilgileri, ilgi alanları gibi bilgiler doğrudan alışverişte ya da üyelikte istenebilir. Kullanıcılar e-ticaret sitelerinde gezindiklerinde, kullanılan çerezlerle kullanıcıların görüntülediği sayfa sayısı, ziyaret süresi, sitedeki gezinme alışkanlıkları, lokasyonu, IP’si gibi kişiye özgü davranışları da tanımlayabilecek bazı kişisel bilgiler toplanır. Ve bu çerezlerle kullanıcıların davranışları izlenmeye devam edilir.
Günlük hayatımızı kolaylaştıran bu uygulamalarla aslında siber dünyada kendimize ait çok önemli bilgileri de kendi rızamızla paylaşmış oluyoruz. 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile içiçe düşünülmesi gereken konuları aynı zamanda E-ticaret ilişkin usül ve esasları düzenleyen 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu ile değerlendirmemiz gerekir.
6563 ve 6698 Sayılı Kanunlar Çerçevesinde E-Ticaret Kişisel Verilerinin İşlenmesi ve Saklanması
Veri sorumlusu olan E-ticaret şirketinin, öncelikle Veri Sorumluları Sicili (VERBİS)’ne kaydolması zorunludur.
E-ticaret içerisindeki unsurların alıcıya ulaşmasını sağlayan bilgiler ise kişisel verilerin büyük bir bölümünü içerir. Kanun’da hizmet sağlayıcı olarak adlandırılan platformlar yine aynı kanunda yapılan tüm e-ticaret işlemlerinden sorumludurlar.
6698 sayılı kanun gereğince e-ticaret sırasında kişisel verilerin işlenmesi ve saklanması ya da yok edilmesi ile ilgili düzenlemeler bulunur.
E-ticaret şirketleri ise her iki yasa kapsamında koruma altına alınan kullanıcıların kimlik bilgileri, telefon ve adresleri, banka bilgileri gibi kişisel verileri saklanması ve işlenmesi kapsamında en genel çerçevede pazarlama stratejisi olarak kullanılmasını hukuka aykırı olarak değerlendirir.
E-Ticaret Şirketleri Nelere Dikkat Etmelidir?
Alışveriş esnasında alıcı için açık rızanın alınmasının gerekliliği, gizlilik ve çerez politikalarının yürütülmesi ve uzaktan alışverişin elverdiği ölçüde hizmet sağlayıcının belirlediği sözleşme gibi detaylar e-ticarette alışverişin güvenilirliğini sağlamak için alınan önlemlerdir.
Aydınlatma Yükümlülüğü altında Veri sorumlusu;
- Veri sorumlusunun ve varsa temsilcisinin kimliği,
- Kişisel verilerin hangi amaçla işleneceği,
- İşlenen kişisel verilerin kimlere ve hangi amaçla aktarılabileceği,
- Kişisel veri toplamanın yöntemi ve hukuki sebebi,
- Kanun’un 11 inci maddede sayılan hakları,
konusunda bilgi vermekle yükümlüdür.
Yine Kanun gereğince veri sahibinden açık rızanın alınmasından veri sorumlusu yükümlüdür.
Kişisel verilerle ilgili farkındalığımızı arttırmak ve bunu paylaşmak hepimizin önemli bir görevidir. Yakın zamanda bu konuyla ilgili kişisel ya da şirketimizle ilgili sorunlar yaşama olasılığımız oldukça yüksek. Özellikle çocuklarımızı bu konuda bilgilendirici içeriklerle aydınlatmaya özen göstermeliyiz.